SANAT TERAPİSİ NEDİR?
Sanat terapisi farklı sanat dallarından yararlanarak kişinin duygu ve düşüncelerini ortaya çıkarmada yardımcı olur. Bazen sözle ifade edemediğimiz hatta farkına bile varamadığımız birçok duygumuzun yani bilinçdışının açığa çıkmasını sağlar.
Sanat terapisi nasıl uygulanır?
Sanat terapisi, bireysel ya da grup terapisi şeklinde uygulanabilir. Hangisinin daha uygun olacağını terapist ve danışan birlikte karar verir. Sanat terapisi bireysel olarak uygulandığında bireysel seans içinde uygulanır. Grup ile uygulandığında ise terapist belli sayıda danışanları bir araya getirerek ortak bir tema üzerinden sanat terapisi uygulaması yapar.
Sanat terapisinde, terapist danışanlarının yaratım sürecine dahil olmaz; çalışmalar bittikten sonra “Şimdi burada ne oldu?” sorusunu sorar. Böylece danışanların duygularının ve düşüncelerinin daha fazla farkına varmasını sağlayacak sorularla derin farkındalıklar kazanmasına destek olur. Sanat terapisinde katılımcıların ortaya çıkardığı ürünün estetik değeri ya da güzelliği değil, o süreci nasıl yaşadığı, neler hissettiği, ne düşündüğü ve neleri fark ettiği terapötik açıdan önemlidir. Sanat terapisi resim, heykel, müzik, edebiyat, drama, dans ve fotoğraf gibi pek çok sanat alanından yararlanmaktadır.
Sanat terapisi ile hangi problemler çalışılabilir?
- Depresyon
- Kaygı
- Yeme bozuklukları
- İlişki problemleri
- Kayıp, yas, travma, stres gibi zorlayıcı yaşam olayları
- İletişim problemleri
- Psikososyal problemler
- Ergenlik dönemi problemleri
- Gelişimsel ya da duygusal zorluklar
Bunlarla beraber, sanat terapisine sadece psikolojik problemleri olan kişiler başvurmaz. Bazen hayata dair farkındalık kazanmak için başvuran sayısı daha fazla olur. Sanat terapisi çok yönlü bir yaklaşım olduğu için farklı düzeylerde fayda sağlar.
Sanat terapisinin faydaları nelerdir?
- Duygusal Faydaları
- Stres ve kaygıyı azaltan çalışmalar sayesinde katılımcılar kendilerini güvende ve huzurlu hissederken bastırdıkları duygu ve düşünceleri yavaş yavaş gün yüzüne çıkar.
- Özellikle sözel olarak kendilerini ifade etmekte zorlanan bireyler için, sanat güvenli ve sembolik bir ifade alanı sunar.
- Psikolojik Sağlamlığı Destekleme
- Ortaya bir şey koymak ve onun kabul görmesi, kişinin kendisini değerli ve yeterli hissetmesini sağlar.
- Birey kazandığı öz farkındalık sayesinde güçlü ve zayıf yanlarını keşfetmesine olanak sağlar.
- Bilişsel Gelişim ve İfade Gücü
- Çocuklar ve Yetişkinlerde soyut düşünme becerilerinin gelişmesine katkı sağlar.
- Problem çözme becerilerini geliştirmeye yardımcı olur.
- Sosyal ve İlişkisel Faydaları
- Grup çalışmaları sayesinde başkalarını dinlerken onların duygularını anlamaya çalışır ve paylaşmak kolaylaşır.
- Sanat terapi sözcüklerden sıyrılıp yeni bir dil yaratır kendine.
- Grup çalışmaları ile birey kendisini daha az yalnız hisseder ve güvenli ve paylaşımın olduğu sosyal bir bağ deneyimlerler.
- Ruhsal ve Bedensel Rahatlama
- Kullanılan müzikler ve anda kalmaya yardımcı bazı çalışmalar ile bireyler sanatla meşgulken rahatlar ve daha huzurlu hissederler.
- Stresle ilişkili olan bazı bedensel şikayetler hafifleyebilir.
Sanat terapisinden nasıl yarar sağlarız, bir örnek üzerinden inceleyelim: İlişkilerde sınırlarla ilgili problem yaşayan biri sanat terapisi ile başkalarıyla olan sınırlarının nasıl olduğunu çok net bir şekilde görür ve nerelerde yanlış yaptığını ya da ne yapması gerektiğini anlar. Yani başkalarıyla olan ilişkilerine objektif bir gözden bakmayı öğrenir. Bu da daha sonraki ilişkilerinde daha sağlıklı iletişim kurmasını sağlar.
Özetle sanat terapisi kişinin duygularını, düşüncelerini, davranışlarını, iletişim yöntemlerini, sınırlarını, tekrar eden zorlayıcı yaşantı problemlerini, kaygı ve korkularını ya da evlilik ile ilgili problemlerini sebepleri ve sonuçları ile daha iyi anlamasını sağlayan ve bu anlamda derin farkındalıklar kazandıran etkili bir yöntemdir.
Bireysel terapilerin aksine grup ile uygulandığında etkileşim içinde olan danışan kendisini daha aktif ve iyi hisseder. Danışan özel hayatını ayrıntılarıyla anlatmak zorunda değildir sadece o an ne hissettiği ya da ne düşündüğü ile ilgili söylemek istediği kadarını ifade etmesi yeterlidir önemli olan farkındalığının onda yaratacağı etkidir.
Sanat Terapi Seansı Nasıl Geçer?
Danışanlar ile ilk önce bir ısınma oyunu ile başlanır. Daha sonra bugüne dair getirdikleri problem ya da problemlere odaklanıp hareket edilir. Müzik, sanat terapinin olmazsa olmazlarındandır. Hareket ise duygu ve düşüncelerin daha hızlı açığa çıkmasını sağlarken daha sonrasında yapılacak çalışmalar kişinin iç dünyasını yolculuğa hazırlar. Ortaya çıkardığı ürün ise aslında onda var olandır, bir yüzleşmedir. Yeni farkındalıklar kazanan danışanlar yeni bakış açılarıyla hayatına farklı rotalar çizmeye hazır olur.
