İlişki Bağımlılığı Nedir? Bağlanma Kuramlarıyla Anlamak
İlişki Bağımlılığı: Sevgi mi, Bağımlılık mı?
İlişki bağımlılığı, bir kişinin bir ilişkide kalmak için kendinden ödün vermesi, yoğun kaybetme korkusu yaşaması ve kendi duygusal sınırlarını ihmal etmesiyle kendini gösteren bir durumdur. Sevgi gibi görünse de, bu durum sağlıksız bir duygusal bağa işaret eder.
Bu bağımlılığın kökenlerini anlamak için bağlanma kuramları bize güçlü bir bakış açısı sunar.
Bağlanma Kuramı ile İlişki Bağımlılığını Anlamak
Psikanalist John Bowlby, bağlanmanın bir çocuğun bakım vereniyle kurduğu duygusal bağ olduğunu savunmuştur. Bu bağın niteliği, bireyin ileriki yaşamındaki ilişkilerini şekillendirir. Mary Ainsworth’un tanımladığı güvenli, kaygılı ve kaçıngan bağlanma stilleri, yetişkin romantik ilişkilerinde de kendini gösterir.
İlişki bağımlılığı genellikle kaygılı bağlanma stiline sahip bireylerde görülür. Bu kişiler terk edilmekten aşırı korkar, sevilmeye layık olmadıklarını hisseder ve ilişki içinde sürekli onay ararlar. Partnerin ilgisini kaybetme korkusuyla kendi ihtiyaçlarını bastırabilir, hatta toksik ilişkilerde bile kalmaya devam edebilirler.
İlişki Bağımlılığının Belirtileri Nelerdir?
- Sürekli partneri düşünmek, onunla olmadan huzursuz hissetmek
- Terk edilme korkusuyla sınırlarını zorlamak
- Aşırı fedakarlık ve kendi ihtiyaçlarını yok saymak
- İlişki bittikten sonra yoğun boşluk ve anlamsızlık hissi
İlişki Bağımlılığından Kurtulmanın Kısa Yolları
İlişki bağımlılığı fark edilip üzerine çalışıldığında, kişi güvenli bağlanma becerilerini geliştirebilir. İşte bu konuda işe yarayan bazı çözüm yolları:
- Farkındalık kazanın: Duygusal tepkilerinizin kökenini gözlemleyin. “Ben şu an gerçekten seviliyor muyum, yoksa sadece terk edilmekten mi korkuyorum?” sorusu güçlü bir aynadır.
- Sınır koymayı öğrenin: Hayır demek, ilişkinin sonu değil; sağlıklı bir bağın başlangıcıdır.
- Kendinize alan tanıyın: Partnerinizden ayrı zaman geçirmek, sizin de bir birey olduğunuzu hatırlatır.
- Duygu günlüğü tutun: Her gün hissettiklerinizi kısa cümlelerle yazın. Bu, içsel ihtiyaçlarınızı tanımanızı kolaylaştırır.
- Profesyonel destek alın: Bir psikolojik danışmanla çalışmak, bağlanma stilinizi anlamanıza ve dönüştürmenize yardımcı olur.
Sonuç: Bağlılık ile Bağımlılık Arasındaki İnce Çizgi
İlişki bağımlılığı, çoğu zaman romantik duyguların arkasına saklanır. Ancak bir ilişki, kişinin kendini kaybettiği bir alan değil; birlikte büyüdüğü, kendini güvende hissettiği bir zemin olmalıdır. Bağlanma kuramı, bu ince farkı fark etmek ve sağlıklı ilişkiler kurmak için güçlü bir pusuladır.
